Przewody rurowe

Wymiary

Grubości ścianek rur dla kołnierzy z szyjką do przyspawania (EN 1092-1:2013-04)

A _Ø	PN 2,5 Sp	PN 6 Sp	PN 10 Sp	PN 16 Sp	PN 25 Sp	PN 40 Sp	PN 63 Sp	PN 100 Sp
17,2	2,0	2,0	2,0	2,0	2,0	2,0	2,0	2,0
21,3	2,0	2,0	2,0	2,0	2,0	2,0	2,0	2,0
26,9	2,3	2,3	2,3	2,3	2,3	2,3	2,6	2,6
33,7	2,6	2,6	2,6	2,6	2,6	2,6	2,6	2,6
42,4	2,6	2,6	2,6	2,6	2,6	2,6	2,9	2,9
48,3	2,6	2,6	2,6	2,6	2,6	2,6	2,9	2,9
60,3	2,9	2,9	2,9	2,9	2,9	2,9	2,9	3,2
76,1	2,9	2,9	2,9	2,9	2,9	2,9	3,2	3,6
88,9	3,2	3,2	3,2	3,2	3,2	3,2	3,6	4,0
114,3	3,6	3,6	3,6	3,6	3,6	3,6	4,0	5,0
139,7	4,0	4,0	4,0	4,0	4,0	4,0	4,5	6,3
168,3	4,5	4,5	4,5	4,5	4,5	4,5	5,6	7,1
219,1	6,3	6,3	6,3	6,3	6,3	6,3	7,1	10,0
273,0	6,3	6,3	6,3	6,3	7,1	7,1	8,8	12,5
323,9	7,1	7,1	7,1	7,1	8,0	8,0	11,0	14,2
355,6	7,1	7,1	7,1	8,0	8,0	8,8	12,5	16,0
406,4	7,1	7,1	7,1	8,0	8,8	11,0	14,2
457	7,1	7,1	7,1	8,0	8,8	12,5
508	7,1	7,1	7,1	8,0	10,0	14,2
610	7,1	7,1	7,1	8,8	11,0	16,0
711	7,1	7,1	8,0	8,8	12,5
813	7,1	7,1	8,0	10,0	14,2
914	7,1	7,1	10,0	10,0	16,0
1 016	7,1	7,1	10,0	10,0	17,5
1 219	7,1	8,0	11,0	12,5
1 422	7,1	8,0	12,5	14,2
1 626	8,0	9,0	14,2	16,0

Fragment tabeli A.1 z EN 1092-1:2013-0 — Grubości ścianek dla typu 11

A Ø	Średnica zewnętrzna
Sp	Grubość ścianki
PN	Ciśnienie nominalne

Zależność ciśnienie/temperatura¹⁾

Wytrzymałość ciśnieniowa kołnierzy w zależności od temperatury definiują grupy materiałowe.
W obszarze kotłów parowych powszechnie stosuje się następujące materiały i grupy materiałowe:

Grupa materiałowa	Opis	Numer materiałowy
3E0	Stale niestopowe o gwarantowanych własnościach wytrzymałościowych w podwyższonej temperaturze	1.0352 P245GH 1.0460 P250GH
3E1	Stale niestopowe o ustalonych własnościach w temp. do 400 °C, górna granica plastyczności > 265 N/mm²	1.0426 P280GH
4E0	Stale niskostopowe z 0,3 % domieszką molibdenu	1.5415 16Mo3
12E0	Stal o standardowej zawartości węgla, stabilizowana Ti i Nb	1.4541 X6CrNiTi18-10 1.4550 X6CrNiNb18-10 1.4941 X6CrNiTiB18-10
15E0	Stal o standardowej zawartości węgla, stop z molibdenem, stabilizowana Ti i Nb	1.4571 X6CrNiMoTi17-12-2 1.4580 X6CrNiMoNb17-12-2

Zależność ciśnienie/temperatura

_{1) Źródło: EN 1092-1:2013-04 tabela 9, G.2.2, G.3.2, tabela D.1}

Uwagi do zamieszczonych niżej tabel i wykresów:

Zgodnie z normą EN 1092-1:2013-04 dla kołnierzy
Za wartość referencyjną dla grubości vR przyjmuje się wyłącznie dolny zakres, a zatem najwyższe ciśnienia, przy dużych rozmiarach kołnierzy i grubszych materiałach należy ewentualnie zastosować niższe dopuszczalne ciśnienia PS
W przypadku stali austenitycznych występują różnice nie tylko w grupie materiałowej, ale po części także w poszczególnych materiałach. W dalszej części poradnika używamy materiałów standardowych
- 12E0 > 1.4541
- 15E0 > 1.4571
RT (temperatura pomieszczenia) = – 10 °C – 50 °C
Należy stosować liniową interpolację wartości podanych w tabelach
PN oznacza ciśnienie nominalne
PS oznacza ciśnienie dopuszczalne [bar]
TS oznacza temperaturę dopuszczalną [°C]

PN10

TS [°C]		RT	100	150	200	250	300	350	400	450	460	470	480	490	500	510	520	530
PS [bar]	3E0	10,0	9,2	8,8	8,3	7,6	6,9	6,4	5,9	3,2	–	–	–	–	–	–	–	–
	3E1	10,0	10,0	10,0	10,0	9,7	8,8	8,0	7,3	4,0	–	–	–	–	–	–	–	–
	4E0	10,0	10,0	10,0	10,0	9,7	8,5	8,0	7,4	6,9	6,4	5,9	5,4	4,9	4,4	3,5	2,8	2,2

Fragment tabeli G.2.1–3 – PN 10 dla stali ferrytycznych

TS [°C]		RT	100	150	200	250	300	350	400	450	500	550	560	570	580	590	600
PS [bar]	12E0	10,0	9,9	9,3	8,8	8,4	7,9	7,6	7,4	7,2	7,0	6,7	6,1	5,6	5,0	4,5	4,0
	15E0	10,0	10,0	9,8	9,3	8,8	8,3	8,0	7,8	7,6	7,5	7,4	7,4	7,3	6,7	6,0	5,5

Fragment tabeli G.4.1–3 – PN 10 dla stali austenitycznych

PN16

TS [°C]		RT	100	150	200	250	300	350	400	450	460	470	480	490	500	510	520	530
PS [bar]	3E0	16,0	14,8	14,0	13,3	12,1	11,0	10,2	9,5	5,2	–	–	–	–	–	–	–	–
	3E1	16,0	16,0	16,0	16,0	15,6	14,0	12,9	11,8	6,4	–	–	–	–	–	–	–	–
	4E0	16,0	16,0	16,0	16,0	15,6	13,7	12,9	11,9	11,0	10,2	9,4	8,6	7,8	7,0	5,6	4,4	3,5

Fragment tabeli G.2.1–4 – PN 16 dla stali ferrytycznych

TS [°C]		RT	100	150	200	250	300	350	400	450	500	550	560	570	580	590	600
PS [bar]	12E0	16,0	15,8	14,9	14,1	13,4	12,7	12,2	11,8	11,6	11,3	10,8	9,8	8,9	8,1	7,3	6,5
	15E0	16,0	16,0	15,6	14,9	14,1	13,3	12,8	12,4	12,2	12,0	11,9	11,8	11,7	10,7	9,7	8,8

Fragment tabeli G.4.1–4 – PN 16 dla stali austenitycznych

PN 25

TS [°C]		RT	100	150	200	250	300	350	400	450	460	470	480	490	500	510	520	530
PS [bar]	3E0	25,0	23,2	22,0	20,8	19,0	17,2	16,0	14,8	8,2	–	–	–	–	–	–	–	–
	3E1	25,0	25,0	25,0	25,0	24,4	22,0	20,2	18,4	10,1	–	–	–	–	–	–	–	–
	4E0	25,0	25,0	25,0	25,0	24,4	21,4	20,2	18,6	17,2	16,0	14,7	13,5	12,3	11,0	8,8	7,0	5,5

Fragment tabeli G.2.1–5 – PN 25 dla stali ferrytycznych

TS [°C]		RT	100	150	200	250	300	350	400	450	500	550	560	570	580	590	600
PS [bar]	12E0	25,0	24,7	23,3	22,1	21,0	19,8	19,1	18,5	18,1	17,7	16,9	15,3	14,0	12,7	11,4	10,2
	15E0	25,0	25,0	24,5	23,3	22,1	20,8	20,1	19,5	19,1	18,8	18,6	18,5	18,3	16,7	15,2	13,8

Fragment tabeli G.4.1–5 – PN 25 dla stali austenitycznych

PN 40

TS [°C]		RT	100	150	200	250	300	350	400	450	460	470	480	490	500	510	520	530
PS [bar]	3E0	40,0	37,1	35,2	33,3	30,4	27,6	25,7	23,8	13,1	–	–	–	–	–	–	–	–
	3E1	40,0	40,0	40,0	40,0	39,0	35,2	32,3	29,5	16,1	–	–	–	–	–	–	–	–
	4E0	40,0	40,0	40,0	40,0	39,0	34,2	32,3	29,9	27,6	25,6	23,6	21,6	19,7	17,7	14,0	11,2	8,9

Fragment tabeli G.2.1–6 – PN 40 dla stali ferrytycznych

TS [°C]		RT	100	150	200	250	300	350	400	450	500	550	560	570	580	590	600
PS [bar]	12E0	40,0	39,6	37,3	35,4	33,7	31,8	30,6	29,7	29,0	28,3	27,0	24,5	22,4	20,3	18,2	16,3
	15E0	40,0	40,0	39,2	37,3	35,4	33,3	32,1	31,2	30,6	30,0	29,9	29,6	29,3	26,8	24,3	22,0

Fragment tabeli G.4.1–6 – PN 40 dla stali austenitycznych

PN 63

TS [°C]		RT	100	150	200	250	300	350	400	450	460	470	480	490	500	510	520	530
PS [bar]	3E0	63,0	58,5	55,5	52,5	48,0	43,5	40,5	37,5	20,7	–	–	–	–	–	–	–	–
	3E1	63,0	63,0	63,0	63,0	61,5	55,5	51,0	46,5	25,5	–	–	–	–	–	–	–	–
	4E0	63,0	63,0	63,0	63,0	61,5	54,0	51,0	47,1	43,5	40,3	37,2	34,1	31,0	27,9	22,2	17,7	14,1

Fragment tabeli G.2.1–7 – PN 63 dla stali ferrytycznych

TS [°C]		RT	100	150	200	250	300	350	400	450	500	550	560	570	580	590	600
PS [bar]	12E0	63,0	62,4	58,8	55,8	53,1	50,1	48,3	46,8	45,7	44,7	42,6	38,7	35,4	32,1	28,8	25,8
	15E0	63,0	63,0	61,8	58,8	55,8	52,5	50,7	49,2	48,3	47,4	47,1	46,6	46,2	42,3	38,4	34,8

Fragment tabeli G.4.1-7 – PN 63 dla stali austenitycznych

Prędkość przepływu

Czynnik	Obszar zastosowania	Przybliżona prędkość
Para	0…1 bar	20…25 m/s
	1…40 bar	30…40 m/s
Woda	Przewód ssący	0,4 (0,25…0,6) m/s
	Przewód tłoczny	2 (1,5…3) m/s
Kondensat	Udział pary	15 m/s
	Udział wody	2 m/s
Spaliny		16,5 m/s
Olej	Olej lekki po stronie ssącej	0,5 m/s
	Olej lekki po stronie tłocznej	1 m/s
	Olej ciężki po stronie ssącej	0,3 m/s
	Olej ciężki po stronie tłocznej	0,5 m/s
Gaz ziemny		Brak zaleceń Obliczenie przez spadek ciśnienia

Typowe prędkości obliczeniowe (przybliżone) do wymiarowania rurociągów

Straty ciśnienia – orientacyjne współczynniki strat ciśnienia ζ

Zawór odcinający, zawór regulacyjny, klapa odcinająca

DN	Współczynnik kvs			Współczynnik strat ciśnienia ζ ¹⁾
	Zawór odcinający	Zawór regulacyjny	Klapa odcinająca	Zawór odcinający	Zawór regulacyjny	Klapa odcinająca
15	5,3	4	–	2,9	5,1	0,9
20	7,2	6,3	–	4,9	6,4	2,4
25	12	10	26	4,3	6,2	1,7
32	16	16	26,5	6,5	6,5	0,7
40	28,5	25	49,6	5	6,5	0,4
50	43	40	116	5,4	6,2	0,5
65	75	63	259	5,1	7,2	0,3
80	105	100	377	5,9	6,5	0,4
100	170	160	763	5,5	6,2	0,3
125	270	250	1 030	5,3	6,2	0,2
150	405	400	1 790	4,9	5,1	0,2
200	675	–	3 460	5,6	–	0,2
250	1 090	–	5 070	5,2	–	0,2
300	1 460	–	7 430	6,1	–	0,2
350	2 010	–	10 320	5,9	–	0,3
400	2 640	–	13 290	5,9	–	0,2

Zawór odcinający, zawór regulacyjny, klapa odcinająca
_{1) Współczynnik strat ciśnienia ζ w odniesieniu do średnicy znamionowej DN.}

Zawór zwrotny międzykołnierzowy, zawór zwrotny, filtr

DN	Współczynnik kvs			Współczynnik strat ciśnienia ζ ¹⁾
	Zawór zwrotny międzykołnierzowy	Zawór zwrotny	Filtr	Zawór zwrotny międzykołnierzowy	Zawór zwrotny	Filtr
15	4,4	5,7	6,9	4,2	2,5	1,7
20	7,1	7,8	10,8	5,1	4,2	2,2
25	12	11,8	17,8	4,3	4,5	2,0
32	19,5	17,9	26,1	4,4	5,2	2,5
40	25	27,5	36,7	6,5	5,4	3,0
50	46	48	61	4,7	4,3	2,7
65	69	77,6	98,6	6,0	4,7	2,9
80	87	109	146	8,7	5,5	3,1
100	122	168	234	10,7	5,7	2,9
125	–	251	376	–	6,2	2,8
150	–	389	394	–	5,3	5,2
200	–	664	652	–	5,8	6,0
250	–	1 017	1 225	–	6,0	4,2
300	–	1 446	1 873	–	6,2	3,7
350	–	2 042	–	–	5,8	–
400	–	2 725	–	–	5,5	–
500	–	4 167	–	–	5,8	–

Zawór zwrotny międzykołnierzowy, zawór zwrotny, filtr

_{1) Współczynnik strat ciśnienia ζ w odniesieniu do średnicy znamionowej DN.}

Straty ciśnienia pary wodnej i innych gazów

Straty ciśnienia pary wodnej i innych gazów przy przepływie izotermicznym

przy przepływie izotermicznym T₂ = T₁

p₁	Ciśnienie przed odcinkiem przewodu [Pa]
p₂	Ciśnienie za odcinkiem przewodu [Pa]
λ	Współczynnik tarcia
l	Długość rury [m]
d	Średnica rury [m]
ζ	Współczynnik strat ciśnienia

Dla obliczenia strat ciśnienia na przesyle ζ =

+	ζ pobór pary	Tab. Zawór odcinający, zawór regulacyjny, klapa odcinająca
+	ζ rozszerzenie/dyspozycja	z reguły rozszerzenie po poborze pary
+	n kolan ∙ ζ kolan	wartość orientacyjna ζ_{kolano 90°} ≈ 0,5
+
+	ζ zawory
+	ζ wlot odbiornika	jeśli występuje (z reguły nieistotny)

ρ	Gęstość przesyłanego czynnika w kg/m³
u	Średnia prędkość na wlocie rury
T₁	Temperatura czynnika na wlocie rury
T₂	Temperatura czynnika na wlocie rury

Błąd w odniesieniu do strumienia adiabatycznego jest z reguły pomijalny.

Straty ciśnienia cieczy

Przeliczanie współczynnika Kv, współczynnika strat ciśnienia ζ i współczynnika przepływu Cv

Przeliczenie współczynnika Kv zaworu na współczynnik strat ciśnienia

Przeliczenie współczynnika strat ciśnienia ζ zaworu na współczynnik Kv

Przeliczanie współczynnika przepływu Cv w układach metrycznych na współczynnik Kv

Wstecz do "Wzór barometryczny"

Dalej do "Oznakowanie"

Przewody rurowe

Wymiary

Zależność ciśnienie/temperatura1)

Prędkość przepływu

Straty ciśnienia – orientacyjne współczynniki strat ciśnienia ζ

Zależność ciśnienie/temperatura¹⁾